Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin tarihi ve önemi özet


Montrö Boğazlar Sözleşmesi tarihi nedir? Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin önemi nedir? Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin Türkiye'ye sağladığı yararlar nelerdir? Montrö Boğazlar Sözleşmesi kaç yıllık? İşte bu sözleşme hakkında özet bilgi.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi tarihi

Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 1936 yılında imzalanmıştır. 20 Temmuz 1936 tarihinde imzalanan sözleşme, 9 Kasım 1936 tarihinde resmen yürürlüğe girmiştir. Sözleşmenin tarafları arasında şu devletler yer almaktadır:
  • Türkiye 
  • Birleşik Krallık
  • Sovyetler Birliği 
  • Fransa
  • Japonya
  • Yunanistan
  • Yugoslavya

 Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin önemi nedir?

Lozan Boğazlar Sözleşmesi ile İstanbul ve Çanakkale boğazları askersizleştirilmişti. Boğazlardan geçiş hakkı ve askersizleştirilen bu bölgenin güvenliği Milletler Cemiyeti Konseyi'nin daimi üyeleri İngiltere, Fransa, Japonya ve İtalya tarafından garanti edilmişti. 

Ancak kısa süre içinde dünya siyasetinin dengelerinde önemli değişiklikler oldu. Boğazların güvenliği konusunda garantör ülkelerden İtalya ve Japonya izledikleri agresif politikalarla güven sağlama konusunda endişelere neden oldu. İtalya Habeşistan'a saldırmış, Japonya ise Milletler Cemiyeti'nden ayrılmıştı. Türkiye haklı olarak garantör bu iki ülkenin artık güven sağlayamayacağını öne sürdü. Bu sebeple de boğazların yeniden silahlandırılması gerektiğini bildirdi. 

Türkiye, Lozan Boğazlar Sözleşmesi taraflarına bir nota göndererek uluslararası konferansın toplanması önerisinde bulundu. Türkiye'nin bu notası olumlu karşılandı ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi 20 Temmuz 1936 tarihinde imzalandı. İmzalayan devletler şunlardır: İngiltere, Fransa, Japonya, Bulgaristan, Avustralya, Yunanistan, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya.  

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin Türkiye'ye sağladığı yararlar nelerdir?

Peki, Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin Türkiye'ye sağladığı yararlar nelerdir? Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile birlikte boğazların egemenliği Türkiye'ye geçmiş ve Boğazlara yeniden Türk askerleri yerleşmiştir. 

Montrö Boğazlar Sözleşmesi uyarınca geçiş rejiminin uygulanacağı dört durum saptandı: Barış zamanı, savaş tehlikesi, Türkiye'nin savaşta olması, diğerleri savaştayken Türkiye'nin savaşta olmaması.

Ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçebiliyor, savaş durumunda Türkiye taraf ise istediği tedbirleri alabiliyor, savaş durumunda Türkiye tarafsız ise savaşan devletlerin savaş gemilerinin Boğazlardan geçmesi yasaklanıyordu. Ayrıca Türkiye yakın bir savaş tehlikesi görürse savaş gemilerinin Boğazlardan geçmesi konusunda serbestçe davranabiliyordu.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi kaç yıllık?

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin yürürlük süresi 20 yıl olarak belirlenmişti. Ancak, iptal sürecinin başlayabilmesi için imzacı devletlerden birinin fesih beyanını bildirmesi gerekiyor, O tarihten bu yana hiçbir devlet fesih bildiriminde bulunmamıştır. 

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Aşık Veysel'in kısaca hayatı, eserleri

Mimar Sinan'ın hayatı (Kısa-özet bilgi)

Mehmet Akif Ersoy'un Kısaca Hayatı